Tymański Tymon
Tymon Tymański – Ryszard Tymański (1968 Gdańsk) – basista, gitarzysta, wokalista, kompozytor i skandalista, tworzący również w innych dziedzinach sztuki. Jeden z współtwórców sceny yass-owej – podobno wymyśli ten termin. Studiował na Uniwersytecie Gdański (Anglistyka), ale jej nie ukończył.
Od najmłodszych lat fascynowała go literatura i rock progresywny, a później new wave i punk rock. Jeszcze jako gołowąs założył pierwszy zespół (New Beatles), a potem kwartet o nazwie Howling Dogs, który z czasem przekształcony został w nowofalowe trio Sni Sredstvom Za Uklanianie (1984-88 i 1995). Po trzech latach działalności związał się z gdańską formacją skandalizujących performerów TotArt, w a sferze muzycznej jego zespół ewoluował ku otwartym, improwizowanym formom o rockowych korzeniach. W efekcie, swym graniem, zwabili Mikołaja Trzaskę, przekształcając trio w kwartet o nazwie Miłość (1988-2002, 2009 i 2011. Mimo, a może w wyniku, kilku zmian personalnych (zmiennicy to: Mazzoll, Jacek Olter, Leszek Możdżer i Maciej Sjkała) zespół Miłość stał się „reanimatorem polskiego jazzu”, odnosząc spektakularny sukces i stając się ikoną nurtu zwanego „yass” – czterokrotnie wybierani byli Zespołem Roku i raz Zespołem Dekady w ankiecie „Jazz Forum”.
Związki Tymańskiego z TotArtem dotyczyły nie tylko muzyki, albowiem brał on również udział w performance’ach oraz kooperował m.in. z grupą poetycką „Zlali Mi Się Do Środka”. Nie próżnował również w sferze muzycznej, zakładając coraz to nowe zespoły – Kury (1992-2003, 2011-12), Trupy (1995-98), Czan (1997-2000), Tymon & Transistors (2002- ), Tymański Yass Ensemble (2003-..), Polish Brass Ensemble (2010), Jazz Out (2011-15) i MU (2017-….). Grywał też w formacjach: Masło (1994-99), the Users (1999), Dyliżans (2000), Poganie (2001), Waiters (2001), Masecki-Tymański-Moretti (2011), Speculum (2014-16) oraz z: Jimem Blackiem, Lesterem Bowie, Robertem Brylewskim, Dave Douglasem, Ziutem Gralakiem, Tomaszem Gwicińskim, Lechem Janerką, Włodzimierzem Kiniorskim, Aleksandrem Koreckim, Anną Lasocką, Makarukiem, Wojciechem Mazolewskim, Mieciem Morettim, Marcinem Maseckim, Andrzejem Przybielskim, Chrisem Speedem, Kubą Staruszkiewiczem, Marcinem Świetlickim, Krzysztofem Trebunią Tutką, Olo Walickim, Rory Walshem, Irkiem Wojtczakiem, Tomaszem Ziętkiem i Johnem Zornem.
Skomponował muzykę do filmów, m.in.: „Sztos” (1997), „Jak Bóg Maior utracił tron” (1999), „Przemiany” (2003), „Wesele” (2004), „Jothebesi” (2009), „Polskie gówno” – napisał też scenariusz tego filmu (2014), „Już tu nie wrócę” (2021) oraz kilku spektakli teatralnych – (m. in. „Top Dogs”(2000), „Wszystkie dzieła Szekspira”(2001), „Monachomachia”(2002), „Beztlenowce”(2001), Matka”(2003).
Grał w filmach, m.in. : „Segment ‘76” (2002), „Notoryczni debiutanci” (2011), „Tak bardzo cię kocham” (2013), „Po prostu przyjaźń” (2016), „Dzień jak co dzień” (2019).
W 2001 roku wydano jego, napisaną wspólnie ze Zbigniewem Sejnogiem, mini-powieść „Chłopi III”. W 2013 roku ukazał się w formie książkowej jego wywiad rzeka „ADH” przeprowadzony przez Rafała Książyka, a w 2021 roku opublikowano jego powieść pt. „Sclavus”.
Był współtwórcą firmy fonograficznej Biodro Records (1998-2010), a od 2011 roku prowadzi niezależną wydawnictwo Yass Records. W roku 2007 roku współtworzył program kulturalno-informacyjny „Łossskot” (TVP1), w latach 2012-16 był współprowadzącym programu „Poranne kakao” (Rock Radio). Był też później jurorem w telewizyjnych konkursach (TVN i Polsat).
„Z Tymańskim są same problemy. Z jednej strony nie sposób odmówić mu talentu, dowcipu, inteligencji i zaangażowania w kreowanie – czegokolwiek, Tymon bowiem jest artystą wszechstronnym i do jazzu jedynie się nie ogranicza. Tym bardziej, że za „jazzem” nie przepada, kojarząc ten termin raczej z wizją starszych panów, przygrywających sobie delikatnie i rozwodzących się we wspomnieniach o złotych czasach radia. Przypomina raczej polski odpowiednik Franka Zappy – stara się nie zatrzymywać, stale eksperymentować i kombinować. i prześmiewać. Jest prześmiewcą i uprawia w swojej sztuce satyrę. (…) Zdaniem wielu w przypadku gdańskiego artysty satyra niebezpiecznie często zamienia się w rechot, a żarty błyskotliwe przeplatają się z poczuciem humoru raczej kloacznym (…)”. (Jazzarium.pl 2012)
Trzykrotnie nominowany był do Fryderyka (1998, 2010). W 2005 roku Dostał „Złotą Kaczkę” oraz „Orła” (za muzykę do filmu „Wesele”), a w latach 2010 i 16 Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury
Dyskografia: Miłość: Miłość (1992), Taniec smoka (1994), Not Two ft. Lester Bowie (1995), Asthmatic (1996), Talkin’ About Life & Death ft. L. Bowie (1999); Kury: Kablox-niesłyna historia (1995), P.O.L.O.V.I.R.U.S. (1998), Na żywo w Pstrągu (1999), 100 lat Undergroundu (2001); Trupy: Songs for Genpo (1995), Sztos ft. Miłość (1997) 3 metry – Jedli z dołków, pili z dziurek (1997); Czan – Samsara (1998); NRD – Sport i religia (1998), Dupa to nie wszystko (2008); The Users – Idź do pracy (1999); Łowżył-Tymański-Klebba-Chandran – Ni Sa Ni (1999); Lipali – Li-pa-li (2000); T. Tymański & Waiters – Teatricon Plixx (2001); – Tymański Yass Ensemble – Jitte (2004), Free Tibet (2008); Tymon & Transistors – Wesele (2004), Don’t Panic! We’re from Poland (2007), Bigos Heart (2009), Skaczemy jak pacynki (2013), Rock’n’Roll (2014), Polskie gówno (2016), Zatrzymaj wojnę (2017); Marek Gałązka – Tu stacja Sopot (2006); Sni Sredstvom Za Uklanianie – 1983–1986 (2008); Irek Wojtczak – Direct Memory Access (2011); Kobiety – Mutanty (2011); Leszek Możdżer & Polish Brass Ensemble– Chopin Etiudy (Przystanek Woodstock) (2012); Speculum – Brak (2014), Gdzie jest Twoje królestwo (2016); Krzysztof Trebunia Tutka-Tymon Tymański – Zbójnickie (2017); Tymon Tymański – Paszkwile (2019); MU – Free Energy (2019).
