SAX CLUB – Gdynia
SAX CLUB (Gdynia, ul. J. Bema 26 – Teatr Miejski) – jedna z najbardziej pamiętanych placówek w historii trójmiejskiego jazzu, która funkcjonowała przez trzy dekady. W zasadzie, była to nieformalna koalicja ludzi dobrej woli, która „gnieździła się” w Teatrze Miejskim w Gdyni. O tym jak skuteczne były te ich działania świadczy m.in. to, że z własnych datków zakupili dla klubu porządny fortepian – inicjatywa Jarosława Kroplewskiego.
Pomysłodawcą stworzenia tego jazz-clubu był aktor, Maciej Sykała, który przekonał swą dyrekcję by w foyer Teatru Miejskiego organizować koncerty jazzowe. Jesienią 1990 roku uruchomiono kawiarenkę i odbył się tam pierwszy taki koncert – grał Maciej Sikała z zespołem. Mimo ich zaangażowania i powoli rosnącej grupy wspierającej, z realizacją idei nie szło najlepiej. W lipcu 1991 roku sytuacja zmieniała się diametralnie, ponieważ projekt wsparła grupa miejscowych przedsiębiorców, promotorów i animatorów – m.in. Andrzej Rosiński, Waldemar Rudziecki, Jarosław Klik, Mariusz Pucyło (Radio Astar), Jacob Gerhard (dystrybutor win reńskich), Iza i Michał Orlewicz (sklep płytowy Outsider) oraz Krzysztof Wójcicki (dyrektor Teatru). Artystyczną pieczę nad nim przejął Przemek Dyakowski, którego pod jego nieobecność wspierał Janusz Mackiewicz. To oni postawili na promocję młodych, tutejszych muzyków oraz raz w miesiącu zapraszali uznane gwiazdy z kraju.
Przez dwa kolejne lata zorganizowano tam blisko 100 koncertów jazzowych i bluesowych. Większość odbywała się w foyer, a częśc w sali głównej Teatru. Występowali wtedy, m.in.: Deborah Brown (US), Leszek Dranicki, Artur Dutkiewicz, Wojciech Karolak, Eryk Kulm, Adam Makowicz, Mietek Blues Band, Janusz Muniak, Zbigniew Namysłowski, Bracia Niedzielowie, Janusz Skowron, Tomasz Stańko, Krzysztof Ścierański, Lora Szafran, Tomasz Szukalski, Jan Ptaszyn Wróblewski, zespoły: Detko Band, No Limits, Rama 111, Riverboat Dixie Ramblers (UAK) oraz Daniel Dawidzionek, Leszek Możdżer, Cezary Paciorek, Macieja Sikała, Krystyna Stańko, Wojciech Staroniewicz, Adam Wendt, formacja Miłość i wielu innych.
W 1993 roku, niejako równolegle, wystartował międzynarodowy festiwal Gdynia Summer Jazz Days, którego uczestnicy grywali w klubie jamy z miejscowymi muzykami. Podniosło to prestiż i zbudowało legendę tego miejsca, dzięki czemu klub przetrwał kolejną dekadę, choć wycofali się dotychczasowi sponsorzy.
W 1995 roku, po modernizacji lokalu (foyer), nowy ajent zmienił jego nazwę na JazZ Cafe Scena, ale koncerty nadal sygnowano marką „Sax Club”. W tym okresie, poza w/w wymienionymi, występowali tu m.in.: Hanna Banaszak, Piotr Baron, Ewa Bem, Piotr Cieślikowski, Bronisław Duży, Jerzy Główczewski, Andrzej Jagodziński, Anna Maria Jopek, Jacek Kochan, Grażyna Łobaszewska, Jerzy Małek, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Joachim Menzel, Janusz Muniak, Włodzimierz Nahorny, Zbigniew Namysłowski, Maciej Obara, Adam Pierończyk, Krystyna Prońko, Andrzej Przybielski, Paweł Serafiński, Jorgos Skolias, Jarosław Śmietana, Piotr Wojtasik, Iza Zając oraz m.in. Adam Czerwiński, Maciej Grzywacz, Darek Herbasz, Sławek Jaskułke, Piotr Lemańczyk, Emil Kowalski, Leszek Kułakowski, Janusz Mackiewicz, Jerzy Mazzoll, Piotr Nadolski, Grzegorz Nagórski, Jacek Siciarek, Tomek Sowiński, Mikołaj Trzaska, Tymon Tymański, Olo Walicki, Irek Wojtczak, a także zespoły: Funky Groove, Globtrotters, Łoskot, Maestro Trytony, New Coast, Oleś/Trzaska/Oleś, Offshore, Orange Trane, Simple Acoustic Trio, Woobie Doobie i wiele innych. Zagranicznymi gośćmi, którzy tam grywali byli m.in.: Lester Bowie, Dennis Chambers, Steve Coleman, Chick Corea, Ethnic Heritage Ensemble, Robin Eubanks, Frank Gamble, Billy Hart, Ronald Shannon Jackson, Jazz Noiz Break System, Marc Johnson, Goran Larsen (Alone Together), Joe Lovano, Brandford Marsalis, Alphonso Mouzon, Nippy Noya Maceo Parker, John Patitucci, Joshua Redman, Ed Schuller, Mike Stern, Brad Terry, Venerborgs Eminenta Stormband.
Warto pamiętać, że w tym okresie, w Sax Clubie, powstał też tzw. Kwartet Północny, w którym grywali: Adam Czerwiński, Janusz Mackiewicz, Leszek Możdżer, Jacek Olter. Cezary Paciorek, i Tomasz Sowiński. Towarzyszył on na tutejszej scenie gwiazdom polskiego jazzu, które ze względu na finanse klubu, zgodziły się zagrać tu bez swych zespołów – Janusz Muniak, Zbigniew Namysłowski, Jan Ptaszyn Wróblewski.
Jeszcze bardziej brzemienną w skutkach była inicjatywa pn. Ogólnopolski Przegląd Młodych Zespołów Jazzowych i Bluesowych, który funkcjonuje do dzisiaj. Został on powołany do życia w 1998 roku i organizowany był w Teatrze Miejskim, a w 2002 roku przeniesiony został do namiotu (pl. Grunwaldzki), po czym już na zawsze osiadł w klubu Ucho (2003). Po tych przenosinach Sax Club popadł w hibernację, ale przegląd nadal nosi jego imię.
W roku 2010, w ramach obchodów 50-lecia Teatru Miejskiego, w jego siedzibie zorganizowano koncert pt. „Złote Lata Sax Clubu – Sax Club Generation” (24.09), w którym wystąpili m.in. Hanna Banaszak, Dominik Bukowski, Adam Czerwiński, Przemek Dyakowski, Joanna Knitter, Janusz Mackiewicz, Leszek Możdżer, Zbigniew Namysłowski, Cezary Paciorek, Maciej Sikała, Tomek Sowiński, Wojtek Staroniewicz i inni.