Nadolski Helmut
Helmut Nadolski – Hell Mood – Hellmood (1942 Gdynia) – kontrabasista, kompozytor, performer. Jedna z najbarwniejszych postaci wśród muzyków poszukujących. Uczęszczał do Szkół Muzycznych w Gdańsku (klarnet, później kontrabas), gdzie zaprzyjaźnił się z Czesławem Wydrzyckim (Niemen). Na początku lat 60. zaczął pojawiać się na estradzie, grywając w zespole Tralabomba Jazz Band, okazjonalnie w Flamingo oraz formacji Al Musiał + 4 (1962), ale grał także z Tercetem Egzotycznym w restauracji Ermitage w Sopocie. W latach 1965-66 wystąpił na festiwalu Jazz nad Odrą z zespołem Jazz Players, który zdobył tam kilka nagród. W latach 1968-69 grał tam z Triem Andrzeja Przybielskiego, a w 1970 roku z Kwartetem Jerzego Lisewskiego – oba zespoły i ich liderzy zostali nagrodzeni, dzięki czemu wystąpili na Jazz Jamboree.
Na przełomie lat 60. i 70. swą artystyczną aktywność w dużej części przeniósł do Warszawy, gdzie nawiązał współpracę z Andrzejem Bieżanem (Warszawska Jesień ’71), Janem Fryderykiem Dobrowolskim oraz Kwartetem Władysława Jagiełły (Stanisław Cieślak, Tomasz Szukalski). Równolegle organizował też własne składy m.in. z Januszem Trzcińskim, J. F. Dobrowolskim. S. Cieślakiem i Bronisławem Suchankiem – Msze w Kościele św. Krzyża w Gdańsku. W latach 1971-73 pracował z grupą Niemen, z którą wielokrotnie występował na Zachodzie (m.in. Olimpiada w Monachium) oraz nagrał kilka płyt.
Od 1972 roku współtworzył awangardową formację Sesja ’72 (A. Bieżan, A. Przybielski, W. Jagiełło), z którą do roku 1975. rokrocznie występował na Jazz Jamboree, a w Starej Prochowni (Warszawa) z muzycznym misterium pt. „Cztery dialogi z sumieniem” z udziałem Igi Cembrzyńskiej. Od roku 1974 coraz częściej występował solo, a także okazjonalnie w duecie z: Marianną Wróblewską (1972) i Niemenem (1975) oraz w trio z I. Cembrzyńską i Czesławem Adamowiczem (1976). W międzyczasie czasie, z Niemenem, Andrzejem Nowakiem i Olgierdem Łukaszewiczem, nagrał płytę „Medytacje” (1974).
W latach 80. związał się z kolejną awangardową formacja: Super Grupa Bez Fałszywej Skromności (Andrzej Mitan, A. Przybielski, A. Bieżan, J. Trzciński), która w Teatrze Narodowym, w ramach festiwalu Jazz Jamboree ’71 zrealizowała spektakl pt. „Księga Hioba”, nagrany później w Teatrze STU w składzie bez Nadolskiego (1985). W roku 1983, podczas Jazz Jamboree ‘83 poprowadził Orkiestrę Jubileuszową Helmuta Nadolskiego – A. Mitan, A. Przybielski, A. Bieżan oraz Tadeusz Sudnik (synth); Zdzisław Pernik (tuba); Marcin Krzyżanowski (cel); Michał Zdyniak (dr); Krzysztof Knittel (perc); Illiana Alvarado (dance) – nagrany i wydany w limitowanym nakładzie (1984).
Nieco później, podjął też współpracę z Polskim Teatrem Instrumentalnym Ryszarda Gwalberta Miśka w Gdyni, a w 1984 roku wyjechał jako juror do Getyngi (Niemcy Zachodnie) skąd już do Polski nie wrócił. Zamieszkał w Bremie, a potem Hamburgu, gdzie grał w klubach, realizował m.in. muzyczne performance’y (Mobile), monodramy (Camille Claudel), ale też imał się innych zawodów. Współpracował wtedy z szwajcarską agencją Face Music.
W 1997 roku zrealizował w Gdańsku międzynarodowy spektakl poetycko muzyczny pt. „Nic jest wszystkim, wszystko jest niczym” z udziałem aktorów: Ryszarda Ronczewskiego, Michaela Rayhera, Jurgena Muellera-Othzena oraz starszego brata, trębacza Piotra Nadolskiego. Później wziął jeszcze udział w festiwalu “Niemen Non Stop” w Słupsku (2007) i Festiwalu Wolności w Gdańsku Brzeźnie (2008). W listopadzie 2012 roku w sopockim klubie Versalka zorganizowano mu benefis z okazji 50-lecia pracy twórczej oraz 70. urodzin, a chwile później otrzymał srebrny medal Gloria Artis. W 2015 roku wziął udział w panelu dyskusyjnym „Po co polskiemu jazzowi awangarda” zorganizowanym podczas festiwalu Jazz nad Odrą we Wrocławiu.
Stworzył muzykę do filmów fabularnych i telewizyjnych: „Dziewczyny do wzięcia” – wspólnie z Niemenem (1972) – reż. J. Kondratiuk; Pies (1973); Wojsko w plastyce (1974); Mała sprawa (1975); Kolbudy (…..); „Rekolekcje” (1978) – reż. W. Leszczyński; „Kronika polska”– reż. G. Królikiewicz, „Upiory” – reż. M. Kochańczyk i in.) oraz spektakli poetyckich – m.in. „Co pan sądzi o miłości, co pan myśli o śmierci” (R. M. Rilke); „Czas idzie, śmierć goni” (C.K. Norwid) oraz z Sesją ‘72 „Dialog z Sumieniem” (do poezji M. Cwietajewa).
dyskografia: Kiedy umiera człowiek (2011), Muzyka morza (2010), Jubileuszowa Orkiestra Helmuta Nadolskiego (1984), New Musik from Poland – H. Nadolski (1979), Meditation (1974), Four Dialogues with Conscience – Iga Cembrzyńska i Sesja ‘72 (1973) oraz z Grupą Niemen: Niemen (vol.1) i Niemen (vol.2) (1973), Strange Is This World (1972) i Spiżowy Krzyk (2008).
fot. Grzegorz Nadolny
(7. Mózg Festival – 19.11.2011).
