KAPONIERA – Gdańsk

KAPONIERA (Kaponiera Południowa, Gdańsk, ul. Reduta Miejska) – funkcjonujący w latach 1980-89 rozrywkowy lokal, nazywany nieformalnym jazzowym klubem towarzyskim. Był to jeden z trzech, adaptowanych w ten sposób, obiektów, które ożywiono w kompleksie, zapuszczonych wówczas, napoleońskich fortów obronnych na Grabowej Górze.

W tym w miarę eleganckim, jak na owe lata, lokalu rezydował zespół Seaside Dixieland Stanisława Sucheckiego i Emila Kowalskiego – grywali tam regularnie na przemian z DJ-ami. W miejscu tym odbywały się również jamy z udziałem niemal wszystkich trójmiejskich (Big Band Jerzego Partyki, Rama 111, Baszta), ale i przyjezdnych, muzyków jazzowych (m.in. Jan Ptaszyn Wróblewski). W późniejszym okresie dział tam, cieszący się nie najlepszą sławą, klub Forty (1995-2005), który był dyskoteką w stylu i drum’n’bass. Niedługo po tym, jak ów klub zamknięto, rozpoczęły się zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie i remontowe w niemal całej warowni, gdzie powstał edukacyjny, interdyscyplinarny ośrodek pn. Centrum Hewelianum, od roku 2018 noszący nazwę Hevelianum.

Pierwszym adaptowanym tam dla rozrywki obiektem była kameralna kawiarnia „Reduta”, którą uruchomiono w 1 lutego 1975 roku. Inicjatorem i realizatorem tej idei był Czesław Makara (1936-1995). W dwa lata później, tuż obok niej, uruchomiono Młodzieżowe Centrum Kultury pn. „Klub „Na Fortach”, które liczyło kilka sporych sal. Odbywały się tam m.in. zarówno dyskoteki, jak i koncerty rockowe i jazzowe – w ramach Akcji Lato ‘77 grały tam m.in. jazzowe grupy: Baszta, Crash, Extra Ball, Gold Washboard, Laboratorium, Spisek, Vistula River Brass Band, Warsztat z Krzesimirem Dębskim oraz zespoły: Władysława Jagiełły, Janusza Muniaka, Tomasza Stańko z Edwardem Vesalą oraz Duo Gładkowski-Zgraja. W rok lub dwa lata później, podobno właśnie tam debiutowała pierwsza polska grupa punk-rockowa, Deadlock.

Obecnie obiekt ten jest sporą atrakcją nie tylko turystyczną i kulturalną, ale koncertów jazzowe jest tam jak na lekarstwo.